เบรคคืออุปกรณ์สำหรับความปลอดภัยที่สำคัญที่สุดสำหรับยานพาหนะ แต่น่าแปลกที่คนไทยให้ความสนใจเรื่องเบรคน้อยมาก พอสตาร์ทรถเป็น ออกตัวได้ก็ “ฉันขับรถได้แล้วว้อยยย” สนใจแต่ว่ารถคันนี้ความเร็วสูงสุดเท่าไร? เทียบกันรุ่นนั้นแล้วคันไหนแรงกว่า? ไม่เคยมีใครสนใจว่าจะทำยังไงถึงจะหยุดรถได้ในระยะทางที่สั้นที่สุด หรือจะใช้เบรคในการควบคุมรถอย่างไร

เชื่อหรือไม่ว่าคนที่ขับมอเตอร์ไซค์มากกว่า 50% ใช้เบรกไม่ถูกต้อง ยกตัวอย่างเช่น
- ไม่มีคนสอนเลยหัดเอง และคิดว่าถูกต้องแล้วจึงทำแบบนี้มาตลอด
- มีคนสอน แต่คนที่สอนเองก็ทำไม่ถูกเลยพาลผิดกันต่อไป ฯลฯ

การเบรคที่ไม่ถูกวิธี มีอะไรบ้าง
- กำคลัทช์เวลาเบรค
- ใช้เบรคหลังเป็นหลัก (ใช้เบรคหน้าน้อยมากหรือแทบไม่ใช้เลย)
- เข้าใจว่าเบรคหน้าแล้วจะทำให้รถพับล้ม หรือตีลังกา
- เข้าใจว่าเบรคจนล้อล็อกเป็นการเบรกที่ดี
เหล่านี้คือความเข้าใจที่ผิด ทำให้การเบรคไม่ถูกต้อง จึงต้องใช้ระยะทางเบรกมากกว่าที่ควร ซึ่งอาจไม่เพียงพอในสถานการณ์คับขัน และเป็นสาเหตุให้เกิดอุบัติเหตุได้ แล้วการเบรกที่ดี ที่ถูกต้องเป็นอย่างไร

โดยหลักๆ แล้ว เบรคแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
1. เบรคหน้า (Front Brake)
เป็นเบรคที่ให้ประสิทธิภาพในการหยุดรถดีที่สุด แต่จะทำให้รถเสียความสมดุล เมื่อกดเบรคหน้า น้ำหนักเกือบทั้งหมดของรถจะถูกเหวี่ยงมาด้านหน้าผ่านโช้คลงไปสู่ล้อหน้า (นี่แหละที่มาของคำว่า “เบรคหัวทิ่ม”) ณ จุดนี้จึงเป็นการลดความเร็วของรถทั้งคันอย่างแท้จริง (เพราะมันมารวมอยู่ที่ล้อหน้าเกือบหมดแล้ว) แต่ด้วยน้ำหนักดังกล่าวนี้เองทำให้ช่วงหน้าหนักเป็นผลให้รถเลี้ยวยาก
2. เบรคหลัง (Rear Brake)
ให้ประสิทธิภาพในการเบรคน้อยกว่า แต่รถมีความสมดุลมากกว่า เนื่องจากเมื่อกดเบรคหลังจะมีน้ำหนักบางส่วนกดลงมาที่ล้อหลังแต่ส่วนใหญ่จะยังคงถูกเหวี่ยงไปยังด้านหน้าของรถตามแรงโมเมนตัม ณ จุดนี้จึงเป็นการลดความเร็วเพียงบางส่วนของทั้งหมด เพราะความเร็วส่วนที่เหลือได้ถ่ายไปยังด้านหน้ารถ (ฉะนั้นถึงแม้เบรคจนล้อหลังล็อก รถก็ยังคงวิ่งต่อไปได้ด้วยล้อหน้า) ทำให้ใช้ระยะทางในการเบรคมากกว่า แต่นี่เองทำให้น้ำหนักของรถกระจายไปยังล้อหน้า-หลังอย่างสมดุลเป็นผลให้ควบคุมรถในขณะเบรกได้ง่าย
3. เอนจิ้นเบรค (Engine Brake)
จริงๆ ไม่ใช่การเบรคโดยตรง แต่เป็นผลมาจากอาการหน่วงของเครื่องยนต์จากการใช้รอบสูงที่เกียร์ต่ำ ซึ่งมีรายละเอียดค่อนข้างเยอะ สำหรับ Engine Brake จริงแล้วนั้นไม่ใช่ระบบหรืออุปกรณ์เสริม แต่เป็นการเพิ่มหรือสร้างแรงเฉื่อยในทิศทางตรงกันข้ามที่เกิดจากการฉุดของเครื่องยนต์ หรือที่เรียกว่าการหน่วงความเร็วของรถให้ช้าลง เรียกอีกอย่างง่ายๆ ว่าการ “ปิดคันเร่ง” นั้นเอง หลังจากการปิดคันเร่งเครื่องยนต์จะเกิดแรงหน่วง และรถจะวิ่งช้าลง ซึ่งจะเห็นได้อย่างชัดเจนเวลาใช้เอนจิ้นเบรคในขณะเกียร์ต่ำซึ่งจะมีแรงหน่วงมากกว่าเกียร์สูง

วิธีการเบรคที่ถูกต้องจะใช้เบรคหน้า และหลังเป็นหลัก
จากคุณสมบัติของเบรคที่กล่าวมาข้างต้น เราจึงสามารถสรุปได้ว่า การเบรคที่ดีควรให้น้ำหนักการกดเบรคหน้าประมาณ 70-80% และหลังประมาณ 20-30% และถ้าจะให้ดียิ่งขึ้นควรกดเบรคหลังก่อนเล็กน้อยเพื่อการกระจายน้ำหนัก และประสิทธิภาพการเบรคที่ดีกว่า แต่ถ้าทำไม่ได้ก็ให้กดพร้อมกันเลย

ทำไมต้องกดเบรคหลังก่อน ?
จากหลักการที่เขียนไว้ข้างต้น ลองนึกตามนะครับ ถ้าเรากดเบรคหน้าก่อน น้ำหนักส่วนใหญ่จะถูกเหวี่ยงมาที่ล้อหน้า (มากหรือน้อยขึ้นอยู่กับน้ำหนักการกดเบรค) ฉะนั้นที่ล้อหลังก็จะไม่มีน้ำหนักกดอยู่หรือมีก็เพียงเล็กน้อย ทำให้หน้าสัมผัสยางกับพื้นถนนมีน้อย ดังนั้นเมื่อเรากดเบรคหลังในจังหวะต่อมาจึงแทบไม่ได้ช่วยลดความเร็วของรถแต่อย่างใด (เหมือนยางลบซึ่งถ้าไม่ออกแรงกดมันก็จะไม่ฝืด ทำให้ถูไถลได้ง่าย) ซึ่งในกรณีนี้ไม่ต่างอะไรกับการใช้เบรคหน้าเพียงอย่างเดียว แต่ถ้าเรากดเบรคหลังก่อน น้ำหนักบางส่วนจะกดไปยังล้อหลังทำให้การเบรคนี้ช่วยชะลอความเร็วได้ในระดับหนึ่งก่อนที่น้ำหนักดังกล่าวจะถูกส่งไปด้านหน้ารถตามโมเมนตัม ซึ่งเมื่อกดเบรคหน้าในจังหวะต่อมาหลังจากความเร็วได้ลดลงมาบ้างแล้ว ทำให้ระยะเบรคที่ได้สั้นกว่าการเบรคหน้าเพียงอย่างเดียว อีกทั้งการทรงตัวของรถก็ดีกว่าเพราะมีน้ำหนักกดอยู่ทั้ง 2 ล้อ
จากการทดลองเบรคที่ความเร็ว 60 กม./ชม. ได้ผลการทดลองดังนี้
- ใช้เบรคหลังอย่างเดียว ใช้ระยะเบรค 35 เมตร
- เบรคหน้าอย่างเดียว ใช้ระยะเบรค 24 เมตร
- เบรคพร้อมกัน ใช้ระยะเบรค 18 เมตร
- ฉะนั้น การใช้เบรคพร้อมกันจะให้ผลดีที่สุด

ความเข้าใจผิดๆ เกี่ยวกับการเบรค
“เบรคหน้าแล้วจะทำให้รถพับล้มหรือตีลังกา” นี่คือปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คนขับมอเตอร์ไซค์บ้านเราใช้เบรคหลังเป็นหลัก (ซึ่งไม่ถูกต้อง) สาเหตุหลักอย่างนึงที่ทำให้คิดแบบนี้คือมีประสบการณ์จากการขี่จักรยาน ที่เมื่อกดเบรคหน้าอย่างกระทันหันจะทำให้หน้าทิ่มจนล้อหลังลอยขึ้นจากพื้นหรือรถพับล้ม แต่ผมยืนยันได้เลยว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นได้ยากกับรถมอเตอร์ไซค์เพราะ
- น้ำหนักมากกว่า (เยอะ)
- มีโช๊คอัพหน้าคอยซับแรง (น้ำหนัก) ที่ถูกถ่ายมาเมื่อทำการเบรค

การฝึกการเบรคที่เหมาะสม
ในช่วงเริ่มต้นหัดใช้เบรคหน้า อาจจะยังไม่ชิน จึงรู้สึกว่าเวลาเบรครถจะมีอาการหน้าทิ่ม ที่เป็นเช่นนั้นเพราะใช้น้ำหนักในการกดเบรคมากเกินไป หรืออาจกดเร็วเกินไป วิธีแก้คือฝึกใช้เบรคหน้าบ่อยๆ เพื่อหาน้ำหนักการกดเบรคที่เหมาะสม โดยเริ่มต้นจากค่อยๆ กดช้าๆ อย่ากดอย่างกะทันหัน แรกๆ อาจใช้ระยะทางมากหน่อยแต่เมื่อเริ่มชินกับน้ำหนักเบรค และมีความมั่นใจมากขึ้น ก็จะสามารถเบรกได้ในระยะทางที่สั้นและนุ่มนวลได้

ขอบคุณข้อมูลจาก 
Storm Riders
http://bigbikelover.com/